De egel is afhankelijk van zijn reflexen, deze zijn bepalend voor zijn overlevingskansen. Ondanks het eenvoudig gebouwde brein is het leervermogen van de egel goed. Zijn gedrag wordt niet alleen bepaaldt door aangeboren instincten, maar ook door ervaringen.

Zien

Het gezichtsvermogen van de egel, schijnt beter te zijn dan men vroeger dacht. Egels leren snel waar ze voedsel kunnen vinden. Door kleuren te onthouden.

Horen

Het gehoor is zeer gevoelig, ook volkomen tamme dieren krimpen heftig ineen bij piepende, klakkende of andere geluiden en rollen zich dan op. Ze leren snel te reageren op bepaalde fluit of roepgeluiden, waardoor ze niet ineen krimpen maar juist toe komen lopen als men hem bij zijn naam roept “Max”.Afhankelijk van degene die hem het meest aanhaalt en tegen hem praat reageert de egel op een mannen of een vrouwenstem om te voorschijn te komen.

Geluid

Als egels bepaalde geluiden maken dan heeft dat een betekenis bijvoorbeeld als de egel het geluid van een piepende jong vogeltje maakt dan heeft de egel honger, als hetzelfde geluid harder en langer, dwingender wordt aangehouden dan wil de egel aandacht. Blazen, hard snuiven is imponeren. Een knarsend tandend geluid betekend zich niet lekker voelen of er zit nog eten in de mondholte terwijl de egel al weer in slaap is gevallen. Raadzaam is de etensresten weg te spoelen met een pipetje water. Tijdens het eten kunnen egels behoorlijk smakkend eten, dit is erg leuk om te horen. Ook het stampend voeten als de egel zich aan het krabben is, geeft het gevoel of er iemand aan de deur staat te kloppen.

Ruiken

Evenals bij alle insecteneters staat bij de egels de reukzintuig op de eerste plaats. Met behulp daarvan vinden ze en onderzoeken ze hun voedsel en herkennen ze hun omgeving, soortgenoten, geslachtspartners, jongen en vijanden. Tamme wilde egels kunnen zelfs makkelijk op bepaalde geuren worden gedresseerd, bijvoorbeeld op de schoenen van de verzorgen ( leer vinden ze erg lekker ruiken) of de lucht van gedragen sokken, ze komen naderbij als ze de vertrouwde geur ruiken.

Warmte

Waar egels ook van houden is warmte. In verwarmde vertrekken vinden ze spoedig een plekje bij warmtebronnen en gaan daarbij liggen slapen bijvoorbeeld in een opgerold kleed. In de vrije natuur nemen ze vaak een zonnebad. Net als jonge vogels dat ook doen. Een egel die overdag te zien is in de zon(badend) hoeft niet perste ziekt te zijn.

Solitair

Egels zijn solitairen en gaan ontmoetingen met soortgenoten gewoonlijk uit de weg. Brengt men er verschillende in een kooi bijeen (vanaf ca 150 g), dan zetten ze de nekstekels op en proberen te bijten of te blazen. Als het familie is ( een broertje of een zusje) dan is het gedrag iets rustiger, en negeren ze elkaar, hoewel blazen en grommen ook voorkomt (vanaf ca 200 g) is het beter de egels apart te zetten. Als dat niet mogelijk is vanwege ruimte gebrek werpt een zich op als “opperegel” en commandeert alle andere. Ook bij de andere ontstaat een ‘priklijst’, waarin precies is vastgelegd wie mag bijten, stompen of wegduwen. De hogere rang wordt niet altijd bepaald door grootte of lichaamskracht maar vaak wordt een kleinere zwakkere “opper egel’ omdat hij levendiger, stoutmoediger of vechtlustiger is.